Doanh nghiệp giải thể – Tìm ai đòi nợ?
Trong môi trường kinh doanh đầy biến động, không ít doanh nghiệp phải đối diện với tình huống buộc phải giải thể vì thua lỗ, không còn khả năng cạnh tranh hoặc do thay đổi chiến lược đầu tư. Khi doanh nghiệp giải thể, một trong những câu hỏi lớn nhất mà chủ nợ, đối tác, khách hàng thường đặt ra là: “Doanh nghiệp đã giải thể thì tìm ai để đòi nợ?”
Thực tế, việc đòi nợ trong trường hợp doanh nghiệp giải thể không hề đơn giản, bởi quy trình giải thể liên quan chặt chẽ đến nhiều quy định pháp luật về doanh nghiệp, dân sự, lao động, thuế và thậm chí cả tố tụng. Với vai trò là luật sư tư vấn chuyên nghiệp, trong bài viết này tôi sẽ phân tích chi tiết khung pháp lý, các bên liên quan và những giải pháp để chủ nợ có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình khi doanh nghiệp giải thể.
Doanh nghiệp giải thể là gì?
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, giải thể là việc doanh nghiệp chấm dứt hoạt động kinh doanh, xóa tên trong sổ đăng ký kinh doanh theo quyết định của chủ sở hữu hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Các trường hợp giải thể doanh nghiệp
Doanh nghiệp có thể bị giải thể trong các trường hợp sau:
– Kết thúc thời hạn hoạt động ghi trong điều lệ mà không gia hạn.
– Theo quyết định của chủ sở hữu, hội đồng thành viên hoặc đại hội đồng cổ đông.
– Doanh nghiệp không còn đủ số lượng thành viên tối thiểu theo luật định.
– Bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Khác biệt giữa giải thể và phá sản
– Giải thể: Doanh nghiệp chấm dứt hoạt động nhưng vẫn đảm bảo thanh toán hết các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính.
– Phá sản: Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán nợ đến hạn, phải tiến hành thủ tục tại Tòa án.
Điểm khác biệt này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng và cách thức đòi nợ của chủ nợ.
Thứ tự thanh toán nợ khi doanh nghiệp giải thể
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp giải thể phải thanh toán nợ theo thứ tự sau:
1. Các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động.
2. Nợ thuế.
3. Các khoản nợ khác, bao gồm nợ đối tác, khách hàng, nhà cung cấp.
Sau khi thanh toán đầy đủ, nếu còn tài sản thì chia lại cho thành viên, cổ đông theo tỷ lệ vốn góp.
Điều này có nghĩa là chủ nợ thương mại (ví dụ: nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ) chỉ được thanh toán sau khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ với người lao động và Nhà nước.
Doanh nghiệp giải thể – Tìm ai để đòi nợ?
Đây là câu hỏi thực tiễn mà rất nhiều doanh nghiệp, cá nhân quan tâm. Khi doanh nghiệp giải thể, chủ nợ có thể tìm đến các đối tượng sau để đòi nợ:
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Trong quá trình giải thể, người đại diện theo pháp luật vẫn chịu trách nhiệm tổ chức thanh toán nợ. Nếu cố tình trốn tránh, họ có thể bị truy cứu trách nhiệm pháp lý.
Chủ sở hữu doanh nghiệp (trong công ty TNHH một thành viên hoặc doanh nghiệp tư nhân)
Chủ sở hữu phải dùng tài sản của mình để thanh toán nợ, trong phạm vi pháp luật quy định.
Thành viên, cổ đông công ty
– Đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên: Thành viên chịu trách nhiệm về nợ trong phạm vi vốn góp.
– Đối với công ty cổ phần: Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số cổ phần đã mua.
– Trường hợp thành viên/cổ đông vi phạm pháp luật (ví dụ rút vốn trái phép), họ có thể bị buộc phải chịu trách nhiệm bổ sung.
Người nhận chuyển giao nghĩa vụ
Nếu có hợp đồng hoặc thỏa thuận chuyển giao nghĩa vụ từ doanh nghiệp sang một tổ chức/cá nhân khác, chủ nợ có thể yêu cầu bên nhận nghĩa vụ thanh toán.
Các rủi ro khi đòi nợ doanh nghiệp đã giải thể
Việc đòi nợ khi doanh nghiệp giải thể tiềm ẩn nhiều khó khăn:
– Tài sản không còn đủ để thanh toán: Doanh nghiệp đã bán hoặc phân chia hết tài sản trước khi chủ nợ kịp yêu cầu.
– Thủ tục pháp lý kéo dài: Chủ nợ phải chờ cơ quan thuế, cơ quan đăng ký kinh doanh xác nhận việc hoàn tất giải thể.
– Người đại diện bỏ trốn hoặc không hợp tác: Dẫn đến khó xác định trách nhiệm pháp lý.
– Nguy cơ hết thời hiệu khởi kiện: Nếu chủ nợ chậm trễ, có thể mất quyền khởi kiện để đòi nợ.
Giải pháp pháp lý để đòi nợ khi doanh nghiệp giải thể
Yêu cầu thanh toán trong quá trình giải thể
Ngay khi biết doanh nghiệp chuẩn bị giải thể, chủ nợ cần nhanh chóng:
– Gửi văn bản yêu cầu doanh nghiệp thanh toán.
– Đăng ký thông tin nợ với cơ quan có thẩm quyền giám sát giải thể.
Khởi kiện dân sự
Nếu doanh nghiệp hoặc người đại diện không thực hiện nghĩa vụ, chủ nợ có quyền khởi kiện tại Tòa án để đòi nợ.
Yêu cầu phong tỏa tài sản
Trong trường hợp có dấu hiệu tẩu tán tài sản, chủ nợ có thể yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời như phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản.
Trách nhiệm hình sự
Nếu doanh nghiệp có hành vi gian dối để trốn tránh nghĩa vụ thanh toán, người đại diện hoặc chủ sở hữu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Vai trò của luật sư trong việc đòi nợ khi doanh nghiệp giải thể
Với kinh nghiệm thực tiễn, luật sư có thể hỗ trợ chủ nợ:
– Xác định đối tượng có trách nhiệm thanh toán nợ.
– Tư vấn chiến lược pháp lý tối ưu: Khởi kiện, thương lượng, hay yêu cầu cơ quan thi hành án.
– Soạn thảo hồ sơ pháp lý, đại diện tại Tòa án.
– Bảo vệ quyền lợi tối đa cho chủ nợ trong suốt quá trình tố tụng và thi hành án.
Lời khuyên cho chủ nợ khi đối tác giải thể
– Theo dõi thông tin doanh nghiệp thường xuyên qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
– Ký hợp đồng chặt chẽ, quy định rõ điều khoản thanh toán, phạt vi phạm.
– Đảm bảo chứng từ nợ rõ ràng, hợp pháp để làm bằng chứng khi khởi kiện.
– Tham vấn luật sư ngay khi phát sinh tranh chấp, tránh để mất thời hiệu khởi kiện.
Việc đòi nợ khi doanh nghiệp giải thể luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và đòi hỏi chiến lược xử lý khéo léo. Chủ nợ cần nắm rõ quy định pháp luật, xác định đúng đối tượng có trách nhiệm thanh toán và hành động kịp thời để bảo vệ quyền lợi của mình. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực doanh nghiệp và tố tụng, Hãng luật La Défense cam kết mang đến dịch vụ tư vấn và đại diện pháp lý chuyên nghiệp, giúp khách hàng tối ưu quyền lợi trong quá trình đòi nợ khi doanh nghiệp giải thể.
Xem thêm:
