Việt Nam phê duyệt khuôn khổ thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. HCM và Đà Nẵng: Bước ngoặt chiến lược trong thu hút vốn toàn cầu

Ngày 27 tháng 6 năm 2025, Quốc hội Việt Nam đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Đà Nẵng. Với tỷ lệ tán thành lên đến 93,5% đại biểu, quyết định này đánh dấu một cột mốc lịch sử trong nỗ lực của Việt Nam nhằm xây dựng hệ sinh thái tài chính đẳng cấp quốc tế, tăng cường thu hút vốn toàn cầu và nâng tầm vị thế tài chính – kinh tế của quốc gia trên bản đồ khu vực và thế giới.

Từ định hướng chiến lược đến quyết sách lịch sử

Trong suốt hai thập kỷ qua, việc xây dựng một Trung tâm Tài chính Quốc tế đã nhiều lần được đề cập trong các chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam, từ Nghị quyết Đại hội Đảng cho đến các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 10 năm. Tuy nhiên, do nhiều rào cản pháp lý, năng lực thể chế và hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng yêu cầu, định hướng này chưa từng thành hiện thực. Việc Quốc hội lần đầu tiên ban hành một nghị quyết riêng về thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại hai đô thị chiến lược — TP. HCM và Đà Nẵng — không chỉ là sự hiện thực hóa một mục tiêu lâu dài, mà còn cho thấy quyết tâm chính trị rõ ràng trong việc đổi mới thể chế, vượt khỏi tư duy quản lý hành chính cũ, tiến tới mô hình quản trị tài chính theo chuẩn quốc tế.

Mô hình trung tâm kép – hai cực phát triển tài chính mới

Một trong những điểm đặc sắc của Nghị quyết lần này là thiết lập mô hình “trung tâm kép”:

– TP. Hồ Chí Minh: sẽ phát triển thành một Trung tâm tài chính tổng hợp, ưu tiên các thị trường vốn, tiền tệ, ngân hàng, sàn giao dịch chứng khoán, fintech, các sản phẩm phái sinh, bảo hiểm và quản lý tài sản. Đây là nơi thu hút các tổ chức tài chính quốc tế, quỹ đầu tư, ngân hàng đa quốc gia hoạt động và thử nghiệm các sản phẩm tài chính mới.

– Đà Nẵng: hướng đến vai trò Trung tâm Tài chính Quốc tế gắn với công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trọng tâm bao gồm tài chính xanh, tài chính bền vững, tiền số, blockchain, sandbox cho tài sản số và các dịch vụ tài chính xuyên biên giới. Đà Nẵng cũng kỳ vọng trở thành trung tâm thu hút dòng kiều hối, đầu tư cá nhân toàn cầu và là nơi “thử nghiệm chính sách” trước khi mở rộng ra phạm vi quốc gia.

Việc phân định rõ vai trò giữa hai trung tâm không chỉ giúp tránh tình trạng cạnh tranh nội bộ mà còn khéo léo tạo ra sự bổ sung chiến lược giữa tài chính truyền thống và tài chính tương lai.

Cơ chế đặc thù – bứt phá khỏi khuôn khổ hiện hành

Một trong những điểm nhấn nổi bật của Nghị quyết là thiết lập các ưu đãi chưa từng có trong tiền lệ pháp luật Việt Nam, tạo lực hút mạnh mẽ đối với dòng vốn quốc tế và chuyên gia chất lượng cao.

Ưu đãi thuế vượt khung

– Thuế thu nhập doanh nghiệp: Doanh nghiệp hoạt động trong IFC được hưởng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt trong tối đa 20 năm, thấp hơn cả khung ưu đãi cao nhất hiện hành trong Luật Thuế TNDN.
– Thuế thu nhập cá nhân: Chuyên gia nước ngoài và lao động có tay nghề cao được giảm sâu thuế TNCN, có thể dưới mức 5% hoặc miễn trong thời gian đầu định cư và làm việc tại IFC.
– Miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phần mềm, tài sản vô hình phục vụ cho dịch vụ tài chính, công nghệ tài chính và giao dịch xuyên biên giới.

Ưu đãi về đất đai, hạ tầng và hành chính

– Ưu tiên quỹ đất, mặt bằng trong khu tài chính chuyên biệt, được quy hoạch đồng bộ với hệ thống điện tử, an ninh, lưu trú và giao thông kết nối trực tiếp với cảng biển và sân bay quốc tế.

– Cơ chế “một cửa liên thông” cho mọi thủ tục thành lập, vận hành và xin cấp phép, tích hợp giữa các bộ ngành trong một đầu mối duy nhất.

– Thời gian xử lý hồ sơ cam kết rút ngắn tối đa, thậm chí theo mô hình “phê duyệt ngược” (approval by default) nếu cơ quan quản lý không phản hồi trong thời hạn quy định.

Chính sách cư trú – xuất nhập cảnh đặc biệt

– Thị thực dài hạn 5–10 năm cho nhà đầu tư, người đại diện tổ chức tài chính và chuyên gia có trình độ cao;
– Miễn thị thực hoặc thị thực điện tử ưu tiên cho đối tác nước ngoài tham dự hội thảo, đàm phán hoặc đầu tư tại trung tâm tài chính;
– Cấp giấy phép lao động theo cơ chế đặc biệt, cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa các tổ chức trong cùng IFC mà không cần làm lại toàn bộ hồ sơ.

Ưu đãi tiếp cận thị trường và giao dịch tài chính

– Cho phép giao dịch bằng ngoại tệ trong phạm vi IFC theo các tiêu chuẩn an toàn được giám sát;

– Không hạn chế chuyển lợi nhuận ra nước ngoài đối với các giao dịch hợp pháp đã nộp thuế;

– Khả năng niêm yết chéo, phát hành trái phiếu, cổ phiếu cho nhà đầu tư quốc tế trực tiếp tại sàn giao dịch nội địa trong IFC.

Bảo đảm pháp lý và giải quyết tranh chấp

– Trọng tài tài chính quốc tế và tòa tài chính chuyên biệt sẽ được thành lập ngay trong IFC, cho phép các bên lựa chọn giải quyết tranh chấp bằng cơ chế ngoài tòa án, theo các quy tắc như UNCITRAL hoặc ICC.

– Luật chơi rõ ràng – môi trường pháp lý ổn định: nhà đầu tư được bảo vệ quyền tài sản, cam kết không thay đổi chính sách ưu đãi trong suốt thời gian đầu tư được ghi nhận bằng văn bản.

Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox)

Nghị quyết tạo cơ sở pháp lý cho việc thiết lập các sandbox tài chính và công nghệ, cho phép thử nghiệm các mô hình tài chính chưa từng có tại Việt Nam, bao gồm:

– Giao dịch tài sản số, tiền mã hóa được cấp phép trong khuôn khổ kiểm soát;

–  Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý tài chính;

– Công nghệ blockchain trong bảo hiểm, định danh điện tử và kiểm toán.

Cơ cấu quản lý hiện đại – một bước tiến về thể chế

Một trong những rào cản lớn nhất trong quá khứ là sự chồng chéo, thiếu nhất quán giữa các bộ ngành khi giám sát hoạt động tài chính. Lần này, Quốc hội đã đặt ra cơ cấu ba tầng quản trị cho trung tâm tài chính quốc tế:

– Cơ quan điều hành chuyên trách, hoạt động độc lập, có quyền phê duyệt và cấp phép dịch vụ tài chính theo mô hình quốc tế;

– Cơ quan giám sát rủi ro tài chính và minh bạch hóa giao dịch, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính;

– Cơ quan giải quyết tranh chấp chuyên biệt, bao gồm cả toà án tài chính và trung tâm trọng tài quốc tế, giúp nâng cao khả năng xử lý nhanh chóng và hiệu quả các tranh chấp tài chính, theo thông lệ của London, Singapore hay Dubai.

Đây là bước cải cách thể chế rất sâu rộng, báo hiệu sự dịch chuyển rõ rệt từ mô hình quản lý hành chính sang mô hình quản trị tài chính theo tiêu chuẩn toàn cầu.

Kiểm soát rủi ro: không đánh đổi sự ổn định lấy phát triển nóng

Phát triển tài chính là con dao hai lưỡi. Lịch sử thế giới đã chứng minh: các Trung tâm Tài chính Quốc tế cũng là nơi tiềm ẩn rủi ro cao về rửa tiền, thao túng thị trường, đầu cơ tài sản và khủng hoảng thanh khoản. Quốc hội Việt Nam đã thể hiện sự thận trọng khi yêu cầu Chính phủ thiết lập hàng rào kiểm soát rủi ro nghiêm ngặt, bao gồm:

– Giám sát dòng vốn vào – ra, đặc biệt là các giao dịch ngoại tệ và tài sản số;

– Cơ chế báo cáo bắt buộc theo thời gian thực, áp dụng công nghệ số trong theo dõi dòng tiền;

– Hợp tác quốc tế về minh bạch thuế và phòng chống tài chính bất hợp pháp, phù hợp với các khuyến nghị của FATF và OECD.

Tác động dài hạn: Không chỉ là tài chính – mà là định hình lại vị thế quốc gia

Việc thành lập các Trung tâm Tài chính Quốc tế không đơn thuần là thiết lập thêm một “địa điểm” cho nhà đầu tư. Đây là chiến lược mang tính định vị quốc gia trong giai đoạn cạnh tranh chuỗi giá trị mới.

Một Trung tâm Tài chính Quốc tế thành công sẽ:

– Thu hút vốn toàn cầu không chỉ qua kênh đầu tư trực tiếp (FDI), mà còn qua kênh tài chính trung gian: trái phiếu, cổ phiếu, quỹ đầu tư, sản phẩm phái sinh;

– Tạo ra nhu cầu lao động chất lượng cao, góp phần giữ chân nhân lực trong nước và thu hút chuyên gia quốc tế;

– Thúc đẩy cải cách pháp luật, buộc hệ thống pháp lý Việt Nam tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế nhanh hơn;

– Định hình lại vai trò của Việt Nam trong chuỗi tài chính châu Á – Thái Bình Dương, từ vị trí “đi sau” trở thành “người kiến tạo cuộc chơi”.

Đường dài cần ý chí bền bỉ và thể chế vượt trội

Nghị quyết của Quốc hội ngày 27/6/2025 là bước đi tiên phong, nhưng không phải là đích đến cuối cùng. Những bài học từ Singapore, Hồng Kông, Dubai hay Thượng Hải cho thấy: để Trung tâm tài chính quốc tế thành công, cần ít nhất 10–15 năm kiên định cải cách, đổi mới thể chế và đầu tư hạ tầng dài hạn.

Việt Nam đang ở ngưỡng cửa của một cuộc chuyển mình lớn. Quyết định lần này có thể là chất xúc tác để hình thành một hệ sinh thái tài chính hiện đại, minh bạch và toàn cầu hóa – nơi nhà đầu tư quốc tế có thể yên tâm đặt niềm tin và người Việt có thể tự hào vì quốc gia đã dám nghĩ lớn, làm lớn và hành động đúng thời điểm.

Việc thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. HCM và Đà Nẵng mở ra cơ hội lớn trong thu hút vốn toàn cầu và nâng tầm vị thế tài chính quốc gia. Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả các ưu đãi và đảm bảo tuân thủ pháp luật, doanh nghiệp và nhà đầu tư nên chủ động tham vấn luật sư tư vấn am hiểu về đầu tư và tài chính quốc tế. Sự đồng hành của luật sư tư vấn chuyên nghiệp sẽ là yếu tố then chốt giúp khai thác cơ hội và giảm thiểu rủi ro pháp lý trong môi trường tài chính mới.

Xem thêm:

• Khung pháp luật Việt Nam trong bối cảnh quốc tế hóa minh bạch tài chính về Chủ sở hữu hưởng lợi (BO) dưới góc nhìn pháp lý và phòng, chống rửa tiền
• Tại sao Việt Nam cấp bách đưa “chủ sở hữu hưởng lợi” vào Luật Doanh nghiệp?
• Quy trình M&A Toàn diện theo luật mới nhất